Nuri Killigil’in (Nuri Paşa) 2
www.kenansahbaz.com
NURİ KİLLİGİL KİMDİR?
Atilla Oral’ın “İdealist bir Türk milliyetçisi” olarak tanımladığı Nuri Killigil, Enver Paşa’nın öz kardeşi. 1911 ve 1912’de Trablusgarp Savaşı’nda Atatürk’le birlikte İtalyan işgaline karşı savaşıyor. Birinci Dünya Savaşı’nın sonuna doğru, 1918’de Kafkas İslam Ordusu Kumandanı olarak Bakü’yü Ermeni Taşnakların ve Rusların işgalinden kurtarıyor. Türkiye’de fazla bilinmeyen Nuri Killigil, 1. Dünya Savaşı sırasında Azerbaycan’da ‘Bakü Fatihi’ olarak tanınıyor. TBMM tarafından İstiklal Madalyası’yla onurlandırılan Killigil, Türk savunma sanayiinin ilk özel sektör fabrikalarından birini, bunun yanı sıra Kütahya’da da bir çini ve seramik fabrikası kurmuştu.
ALMANLA DOST, İNGİLİZLE MÜTTEFİK
Hüseyin Emir Erkilet, Ali Fuat Erken, Adolf Hitler
İkinci Dünya Savaşı’na girmemek için büyük çaba sarf eden Türkiye Cumhuriyeti’nin o yıllardaki politikasını belki de en iyi anlatan sözlerden biri, dönemin Dışişleri Bakanı Şükrü Saracoğlu’nun “İngilizlerle müttefik, Almanlarla dostuz” cümlesiydi. Nuri Killigil, İkinci Dünya Savaşı’nda Türk ordusu için silah ve cephane imal etti. Atilla Oral, Killigil’in aynı zamanda Almanya’nın Rus topraklarını işgalinin ardından esir kamplarında toplanan Kırım Türklerini kurtarmak için devreye girdiğini ve çok sayıda Kırım Türk’ünü kurtardığını anlatıyor. “Nuri Paşa’nın İkinci Dünya Savaşı yıllarındaki etkinlikleri bugüne kadar çok yanlış değerlendirildi. Görüyoruz ki savaşın her aşamasında Nuri Paşa esir kamplarındaki Türkleri kurtarmak için çok çaba sarf etmiş. Nazi hayranlığı asla yoktu. Öyle ki Naziler, Türkler için çabaları yüzünden 1942’den sonra Nuri Paşa’yı bir daha Almanya’ya sokmadı” diyor. Atilla Oral, Bulgaristan’ın ‘Üçlü İttifak’a katılmasının ardından Türkiye’nin Alman ordusunun kapısına dayanmasından korktuğunu, bu nedenle geçmişte Türk-Alman ilişkileri iyi olan bazı üst düzey subay ve diplomatların dostluk heyeti olarak Almanya’ya gönderildiğini söylüyor. Fotoğrafta, Nuri Killigil’in arkadaşı ve fabrikanın müdürü olan Hüseyin Emir Erkilet Paşa, 28 Ekim 1941’de dönemin Harp Akademileri Komutanı Ali Fuat Erden ile birlikte Hitler’in karargâhında görülüyor.
Tweetler yükleniyor...