«

»

Ara 29

1916 “Sykes- Pikot Taksim Projesi”

21916 “Sykes- Pikot Taksim Projesi”
 
1916’da “İtilaflar” zümresinde harbe giren italya, müttefiklerinden aynı sene “Antalya ve çevresinnin kendisine verilmesini “ istedi. Antalya ve çevresini İtalya’ya veren ingiltere ile Fransa, gizlice Anadolu’yu  da kendi aralarında taksim ettiler. Daha sonra, Sevr ile Anadulu’ya verilen şeklin, Osmanlı İmparatorluğu’ndan  ayrılacal olan Arabistan’a verilecek şeklin taslağını teşkil eden ve tarihte “1916 Sykes Pikot Taksim Projesi” ismiyle anılan bu gizli taksim projesine göre;
1-Kafkasya’dan Kilikya’ya (=Çukurova Bölgesi) kadar uzanan yerlerde bri “Ermenistan” kuruluyordu.
2-Arabistan, Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılacak, bir “Arap Devleti” kurulacaktı. Kırallığına da galiba (Osmanlıya isyan eden K.Ş.) Şerif Hüseyin Paşa (Faysal ve Ürdün Emiri Abdullah’ın babaları) getirilecekti.
3-İsmi geçen “Arap Devleti”nden, Irak, Suriye ve Filistin hariç olacak, Irak ile Filistin, İngiltere’nin; Suriye ile Lübnan Fransanın himayesinde kalacaktı.
4-Bu taksim Rusya’ya  bildirilince, o da bu işe razı olmakla beraber “Boğazlar” üzerindeki isteklerine ilave olarak “Şarki Anadolu’da Trabzon’u, Erzurum ve Van ile çevresini Ermenilere veremeyeceğini, buraları kendisinin almak istediğini” bildirdi. Rusya’nın bu isteğini kabul etmeye mecbur olan İngiltere, Ermeni meselesini bir müddet ağzına alamadı. Kendisine müracaat eden Ermenileri, oyalama siyasetine saparak oyaladı. Meselelerin hallini hadiselerin seyrine bıraktı.
Fakat Irak’ı himayesine almayı kabul eden İngiltere, bu vaziyet karşısında Irak’ta Rusya ile komşu olacaktı. Halbuki Rusya ile sınır olmak, İngiliz siyasetine aykırı idi.  Onun için Rusya ile kendi arasında bir “Ermeni Devleti” veya bir “Kürdistan Devleti” tesis etmeyi düşünmeye başladı. Bu maksadın temini için  Ermeniler’i yaptığı gibi Kürtler’i  de tahrike başladı. Onlara da Diyarbakır, Urfa, ve Musul ile çevresinde bir devlet kurmak için taviz verdi.
İngiltere’nin böyle siyaset değiştirip durduğunu anlayan Fransa, İngiltere’ye müracaat etti. “Madem ki Büyük Ermenistan kurulamamakta, İngilizler de  Ruslar’la hem hudut olmayı istememektedirler, o halde “Büyük Ermenistan”  ve “Kürdistan” tesisinden vazgeçilerek , Suriye’ye ilaveten  Kilikya’dan , güney Suriyeile güney Irak’tan- Musul dahil- Bitlis ile Van’ın doğusunda bir koridor gibita… İran’a kadar uzanan yerleri bana veriniz,” dedi.  İngiltere buna da “peki” dedi.
Bu kısa açıklamada da anlaşılacağı gibi “Sevr Muahedesi”nin  ve İstiklal Harbimizin ilk tohumu  1916 “Sykes-Pikot Taksim Projesi” ile atılmıştır.
Bu anlaşma ile  1916’da Osmanlı İmparatorluğu’nun toprakları taksim edilmiş oluyordu.
1-Rusya Bozgazlar ile Kuzey Anadolu’yu,
2-Yunanistan, İzmir ve havalisini,
3-İtalya, Antalya ve çevresini,
4-Fransa, Kilikya, Suriye vebahsedilen güneydoğu Anadolu koridorunu
5-İngiltere, Irak ve Filistin’i alıyor,
6-Arabistan ayrı bir devlet olarak kabul ediliyordu.
İngiltere, Fransa ve İtalya Anadulu’da (“Türkiye”, “Ermenistan”, Kürdistan”, “Pontus”, ve “Boğaz Devleti” gibi beş küçük devlet tesis ederken Arabistan’ı da (Irak, Suriye,Lübnan, Filistin, Ürdün, Suud, Hicaz, Yemen, Kuveyt, Hadramut, Umman, vb. gibi) on parçaya ayırıyordu.
Bu İngiltere’nin “parçala, idare et” siyasetinin ta kendisiydi.
(Günümüzdeki olaylara baktığımızda bu projenin halen devam etmekte olduğu apaçık görülmektedir. K.Ş.)
 
Kaynak: Türk Siyasi Tarihi / Tahsin Ünal